Onderzoek naar vredeseffecten
Interview met Paul Gelderloos
Toen Paul
Gelderloos in Amerika ging om les te geven in de
psychologie, als assistant professor aan de Maharishi
University of Management in Fairfield, was hij er niet
op voorbereid dat hij deel ging uitmaken van een team
wetenschappers dat sociologisch onderzoek aan het
voorbereiden was.
Binnen een half
jaar na zijn aankomst zou er een grote groep mensen
bijeenkomen op de campus van de universiteit om ‘een
voorproefje te geven van Utopia’, de ideale samenleving
waarnaar de mensheid op zoek is geweest sinds deze in de
oudheid werd beschreven. Een samenleving waarin de mens
in harmonie leeft met de evolutionaire wetten van de
natuur, zou met behulp van gezamenlijke beoefening van
het TM-Sidhiprogramma bereikbaar worden – een stelling
die door het uit te proberen openstond voor
wetenschappelijke toetsing.
Paul: “Als
wetenschapper had ik geleerd dat je niets voetstoots
moet aannemen en persoonlijk was ik sceptisch of met
sociologisch onderzoek een positieve verandering
meetbaar zou zijn.”
(Het
TM-Sidhiprogramma is een vervolg op Transcendente
Meditatie (TM).)
Het team, waarin
ook sociologen van naam zitting hadden, bereidde het
verkrijgen van de gegevens voor: dagelijks konden de
beurskoersen worden bijgehouden, wekelijks het aantal
besmettelijke ziekten, terwijl misdaadcijfers pas na
enkele maanden beschikbaar komen. Gegevens werden
opgevraagd bij instanties in alle wereldsteden, bij
internationale organisaties en bij een steekproef van
landen op vijf continenten. Op grond van eerder
onderzoek werd namelijk een meetbare uitwerking verwacht
over de hele wereld, wanneer er minstens zesduizend
mensen gevolg zouden geven aan de oproep om op één
plaats het TM-Sidhiprogramma te komen beoefenen. Vanuit
o.a. China, Libanon, Israël, Engeland, Nederland,
Australië en natuurlijk Amerika kwamen mensen hun
kerstvakantie besteden in het dorp Fairfield in de staat
Iowa, temidden van de landbouwgronden in het
midden-westen van de Verenigde Staten.
Er kwamen zo’n
negenduizend mensen en deze moesten allemaal worden
ondergebracht. Dit werd georganiseerd door de studenten
en de staf van de universiteit in hun kerstvakantie. Er
werd een grote hal bijgebouwd, die later als sporthal
kon dienen, en waar alle deelnemers – hutje mutje – de
feestelijkheden konden meebeleven en naar Maharishi
luisteren, die persoonlijk aanwezig was. Dagelijks werd
bijgehouden hoeveel mensen daadwerkelijk aan het
gezamenlijke TM-Sidhiprogramma deelnamen. Op het
hoogtepunt waren dat er 6900, volgens de berekeningen
voldoende voor een effect over de gehele wereld.
Had deze grote
groep een meetbaar effect?
Paul: “Het was mijn
taak als assistent van professor David Orme-Johnson om
dagelijks de gegevens in de computer in te voeren. Tot
mijn verbazing bestond er inderdaad een direct verband
tussen het aantal deelnemers aan het TM-Sidhiprogramma
en de beurskoersen. De wereldbeursindex ging in plaats
van de voorgaande daling ineens omhoog en steeg sterk
tegen het einde van de conferentie toen het aantal
deelnemers maximaal was. Het was heel indrukwekkend om
dag na dag te zien dat de koersen stegen naarmate er
meer deelnemers aankwamen. Voor het eerst in vijf jaar
tijd was er een gelijktijdige stijging van de beursindex
bij 19 van de 20 grootste beurzen ter wereld.
De volgende
gegevens die binnenkwamen hadden betrekking op
besmettelijke ziekten. Hier was ik heel benieuwd naar,
want als die reageren – iets wat in mijn beleving zo
fysiek was – dan leek het effect me reëel. De cijfers
waren wel lager tijdens die kerstvakantie, maar dat
bleek elk jaar het geval te zijn, omdat de dokters de
ziektegegevens pas na afloop van de feestdagen doorgeven
aan de instanties. Dus ik bracht de nieuwe gegevens
samen met die van voorgaande jaren bij Orme-Johnson met
de aantekening dat het patroon hetzelfde was.
Enkele uren later
lag de grafiek weer op mijn bureau met één zin erbij
gekrabbeld: ‘Kijk eens naar de proportionele afname.’
Met zijn grote ervaring had David Orme-Johnson gezien
dat de daling tijdens de Taste of Utopia-conferentie
sterker was en het verschil bleek statistisch zeer
significant. Er waren 39.598 minder gevallen van
besmettelijke ziekten dan verwacht op grond van voorgaande jaren, een
daling van 32 %. Tot in Australië werd een identiek
effect waargenomen. Daardoor is het laatste stukje
weerstand bij me weggevallen en achtte ik het effect van
een grote groep TM-Sidhibeoefenaars voor mezelf
bewezen.”
Het onderzoek liep
nog jaren door, naarmate de gegevens binnendruppelden.
In Amerika waren er in die kersttijd 234
verkeersslachtoffers minder, ook al waren er meer mensen
op de weg dan ooit tevoren en was het weer ijzig koud.
De gegevens die doorkwamen uit Zuid-Afrika en Pakistan
lieten eenzelfde beeld zien. Voor luchtvaartslachtoffers
waren er gegevens over de hele wereld beschikbaar en die
toonden een daling van 49%. Zelfs de oorlog in Libanon
reageerde: de media meldden indrukwekkende doorbraken in
de vredesonderhandelingen, die onmiddellijk na afloop
van de Utopia-conferentie weer stagneerden.”
De gegevens werden
gepubliceerd in het Journal of Conflict Resolution,
32(4) 776-812, 1988 en 34(2) 756-768 1990.” Zie onder
Wetenschappelijk onderzoek.
Na deze
conferentie rees de vraag: wat nu?
Dr. Paul Gelderloos:
“Als eenmaal wetenschappelijk is bewezen dat er een
betere tijd aanbreekt als er duizenden mensen samen het
TM-Sidhiprogramma beoefenen, is het dan ethisch
verantwoord om te accepteren dat daarna alles bij het
oude blijft? Wat is de waarde van een instrument als je
het niet kunt gebruiken?
Op de campus bleven
nog 1800 mensen achter: studenten en docenten, maar ook
mensen die aan den lijve hadden ervaren wat een
verbetering het geeft om samen het TM-Sidhiprogramma te
beoefenen en daarom besloten hun bedrijf over te
plaatsen naar Fairfield en met hun gezin daarheen te
verhuizen.”
Gelderloos stelde
voor sociologisch onderzoek te doen naar het
lange-termijneffect van deze groep. Per slot van
rekening was een aantal van 1675 TM-Sidhibeoefenaars nog
altijd voldoende voor de hele Verenigde Staten. De
kwaliteit van het leefklimaat kan worden samengevat in
één enkel getal, waarbij zo’n twaalf indicatoren in
beschouwing worden genomen, o.a. criminaliteit,
kindersterfte, alcohol- en sigarettengebruik,
echtscheidingen, bruto nationaal product, aantal civiele
rechtszaken, zelfmoorden en verkeersslachtoffers. Paul
Gelderloos ging uitzoeken hoe dit cijfer in de loop van
de jaren schommelt en hij bracht dat in verband met het
aantal TM-Sidhibeoefenaars. Ook het aantal
TM-beoefenaars werd in de berekeningen betrokken.
En wat bleek?
Zodra dit
aantal boven een kritische drempel uitkwam, was
er het jaar daarop een positief effect in het
leefklimaat. |
|
Paul: “We hebben
dit jaar na jaar gevolgd en het onderzoek maakte een
gigantische furore in Fairfield. Als je ging kijken wat
voor uitwerking zo’n relatief kleine gemeenschap heeft
op zo’n groot land met 225 miljoen inwoners, hoeveel
honderdduizenden mensen er gezond bleven die anders ziek
geworden zouden zijn, hoeveel mensen er nu geen
slachtoffer werden van een misdrijf, hoeveel kinderen er
bleven leven die anders gestorven zouden zijn… Het
effect van mediteren op de hele Amerikaanse samenleving
bleek enorm.”
Het onderzoek werd
gepubliceerd in het Social Perspectives Journal 2(4),
127-146, 1988 en herdrukt in de Collected Papers of
Scientific Research on TM and the TM Sidhiprogram 4,
artikel nr. 332.
Internationale politiek
Dr. Gelderloos:
“Nog een stap verder was de relatie die Amerika
onderhoudt met andere landen – in die tijd van Koude
Oorlog in het bijzonder met de Sovjet-Unie. Het
onderzoeksteam ging allerlei uitspraken van het Witte
Huis evalueren. De president in die jaren was Ronald
Reagan die de Sovjet-Unie placht aan te duiden als ‘het
land van het kwaad’. Maar het bleek dat bijvoorbeeld
tijdens de opvolger van de Utopia-conferentie – in de
zomer van 1984 toen er opnieuw zo’n vijfduizend mensen
gezamenlijk het TM-Sidhiprogramma beoefenden in
Fairfield – er vanuit het Witte Huis een positievere
opstelling was ten opzichte van de Sovjet-Unie: in de
weken nadat het aantal TM-Sidhibeoefenaars in Fairfield
het (empirische) aantal van 1765 overschreed, bleken de
officiële verklaringen van president Reagan ten opzichte
van de Sovjet-Unie vriendelijker van toon. De president
bepaalt zelf de toon van zijn redevoeringen, maar
veranderingen in het beleid moeten eerst gecheckt worden
door zijn staf. Hierdoor bleek er drie weken later
opnieuw een verandering in positieve zin op te treden.
De officiële verzameling van alle verklaringen tussen
april 1985 en september 1987 werd ontdaan van herkenbare
datumgegevens en in willekeurige volgorde gescoord
volgens een standaardprocedure door twee vrijwilligers
uit neutrale landen.
De bevindingen
werden gepubliceerd in het Social Perspectives Journal
2(4), 80-94, 1988.
Het onderzoeksteam
zou graag bekijken of ook de reacties vanuit het Kremlin
veranderden. Paul: “Toevallig liep ik in een naburige
universiteitsbibliotheek tegen gegevens aan van de
Universiteit van Zürich die net vijf jaar lang dagelijks
alle interacties, uitspraken en ontmoetingen tussen
Amerika en de Sovjet-Unie had laten analyseren door
‘blinde’ evaluatoren. Dit was een onafhankelijk
gegevensbestand en toen ik de Zwitserse hoogleraar vroeg
of we dit konden gebruiken, kregen we zonder meer
toestemming. Het was net in de tijd voor en na
Gorbatsjovs toenadering tot het westen. En die gegevens
konden we vergelijken met de aantallen
TM-Sidhibeoefenaars die eveneens dagelijks waren
bijgehouden.”
De beste manier om
dit te analyseren zijn tijdreeksenanalyses en net in die
tijd werden daarin nieuwe verbanden beschreven die beter
konden bepalen of er een oorzaak-en-gevolgrelatie is.
Dit zou de ultieme test worden van de reikwijdte van TM.
Paul: “Samen met dé
expert op dit terrein, de econoom Ken Cavanaugh, ging ik
deze gigantische hoeveelheid gegevens te lijf met behulp
van een geavanceerd computerprogramma. Daarmee is een
significant effect gebleken tussen het aantal mensen in
de groep en de relatie tussen beide grootmachten, die
van wereldbelang is. Het was zonneklaar dat een stijging
in het aantal TM-Sidhibeoefenaars steeds voorafging aan
een vriendelijker worden van de betrekkingen.” De
gegevens werden in 1990 gepubliceerd door de American
Statistical Association.
De hele wereld is
er getuige van geweest hoe op de topconferentie in
Reykjavik de beide wereldleiders Reagan en Gorbatsjov
zozeer overtuigd waren van elkaars goede bedoelingen dat
ze alle kernwapens wilden afschaffen. Dit heeft
geresulteerd in belangrijke verdragen voor de
vermindering van wapentuig en het einde van de Koude
Oorlog.
Helpen deze
technieken ook tegen terrorisme?
Dr. Gelderloos:
“Ja, die daalden tot ongeveer een kwart. Er bestaat een
onafhankelijk gegevensbestand waarin wordt bijgehouden
hoeveel doden en gewonden er vallen over de hele wereld
bij terroristische aanslagen.
In de jaren
1983-1985 kwam er nog enkele malen een groot aantal
TM-Sidhibeoefenaars bijeen. Tijdens drie van deze
wereldcongressen (in Fairfield, Den Haag en Washington)
benaderde het aantal deelnemers gedurende acht tot elf
dagen het aantal dat voldoende is voor een wereldwijd
effect. In die perioden tezamen waren er 72% minder
slachtoffers van internationaal terrorisme dan
gewoonlijk.” De gegevens werden gepresenteerd op de
jaarvergadering van deAmerican Political Science
Association.
Niet alleen in westerse landen, ook o.a. in de
Filippijnen, India, Puerto Rico hebben TM-Sidhigroepen
significante resultaten geboekt. Ruim veertig maal is
dit effect nu vastgesteld. Inmiddels is het het best
geverifieerde sociologische verschijnsel dat ooit is
ontdekt.
Dr. Paul Gelderloos promoveerde aan de
Katholieke Universiteit Nijmegen op onderzoek
naar de geestelijke gezondheid van TM- en
TM-Sidhibeoefenaars, |
|
In zijn studietijd was Paul Gelderloos al in contact
gekomen met Transcendente Meditatie. Daarna werkte hij
als klinisch psycholoog in verschillende functies.
Paul Gelderloos: “Ik vond TM een goede techniek. Daar
wilde ik graag onderzoek naar doen voor mijn promotie.
Mij interesseerde bijzonder hoe de denkwijze verandert
door transcenderen.
Wanneer het gaat om diepere levensvragen is het heel
belangrijk precies te weten wat een persoon bedoelt en
dat kom je niet te weten uit de standaardvragen van een
gangbare psychologische test. Daarom gebruikte ik voor
mijn promotie een nieuw type test waarbij de persoon
zelf kan invullen hoe hij zichzelf en zijn omgeving
ervaart, welk wereldbeeld hij of zij heeft. Bij de
gestandaardiseerde analyse door vijf (deels
niet-mediterende) scoorders bleek dat er een duidelijke
groei optrad in de psychische gezondheid als gevolg van
de ervaring van transcendent bewustzijn.”
Paul Gelderloos onderzocht zowel studenten die niet
mediteerden, als volwassenen die TM beoefenden, als
mediterende studenten voor en na het leren van het
TM-Sidhiprogramma. Alle proefpersonen werden zes
maanden gevolgd.
Resultaten promotie-onderzoek
Paul Gelderloos: “Uit dit onderzoek kwam naar voren dat
TM-beoefenaars fundamenteler denken. Mensen die geen TM
beoefenen, zijn door hun angst en onzekerheid meer een
speelbal van de omstandigheden.
Het wereldbeeld van deze groepen bleek heel verschillend
te zijn. Mensen die mediteren hebben duidelijk een
diepere dimensie: meer spiritueel en minder materieel
georiënteerde waarden, meer geestelijke zaken. Het
verschil tussen niet-mediterenden en TM-beoefenaars had
ik tevoren voorspeld en dat was ook significant. Bij de
TM-Sidhibeoefenaars werden deze ‘absolute’ waarden nog
sterker gevonden. Zij zijn ook innerlijk stabieler. Ook
al spreken ze over het gewone dagelijks leven, ze
ervaren hun leven niet als een stress, ook niet als
daarin veranderingen optreden. De attentiewaarde ligt
veel dieper in hun eigen geest.
Hoe dieper de ervaringen van transcenderen waren tijdens
het TM- en/of TM-Sidhiprogramma, hoe meer zij kenmerken
ontwikkelden van psychische gezondheid.”
De scores voor de psychische gezondheidsfactor, die
bestond uit zeven onderdelen, waaronder bijvoorbeeld
autonomie, beslisvaardigheid en standvastigheid, waren
significant hoger voor de TM- en TM-Sidhigroep in
vergelijking met mensen die geen meditatietechniek
beoefenen. De mediterende groepen groeiden significant
sneller in psychische gezondheid dan de controlegroep.
Zijn TM-Sidhibeoefenaars niet wereldvreemd?
“Integendeel, er waren heel duidelijke aanwijzingen dat
zij midden in het leven staan. Bij de
TM-Sidhibeoefenaars zagen we minder afstand tussen het
dagelijks leven en de meditatie-ervaringen dan bij de
TM-beoefenaars. Hoe meer je transcendent bewustzijn
ervaart, hoe meer het transcendente vertrouwd wordt en
hoe meer je het terugherkent in je omgeving. Dit was
voor mij een onverwachte uitkomst.
Mijn proefschrift werd zeer positief ontvangen. In
Nederland bestaat er veel belangstelling voor deze vorm
van onderzoek en ook voor spiritualiteit.”
Paul Gelderloos: “Verder heb ik psychologisch onderzoek
gedaan naar schoolkinderen en volwassenen die TM
beoefenen (2, 3). O.a. vergeleek ik een Montessorischool
en een school waar TM onderdeel van de opleiding vormt.
Aan de hand van een veldonafhankelijkheidstest bleek dat
schoolkinderen die TM beoefenen, een stabieler innerlijk
referentiekader hebben, dat wil zeggen dat zij de wereld
nauwkeuriger waarnemen onafhankelijk van verwarrende
omstandigheden en minder beïnvloedbaar zijn door sociale
druk.”
Literatuur
(1) Gelderloos, e.a. Transcendence and psychological
health: studies with long-term participants of the Transcendental Meditation and TM-Sidhi program. Journal
of Psychology 124(2), 177-197, 1990 (CP5, 396)
(2) Gelderloos, e.a. Field independence of students at
Maharishi School of the Age of Enlightenment and a
Montessori school. Perceptual and Motor Skills 65:
613-614, 1987 (CP5, 384)
(3) Gelderloos, e.a. Cognitive orientation toward
positive values in advanced participants of the TM and
TM-Sidhi program. Perceptual and Motor Skills 64:
1003-1012, 1987 (CP5, 394)
(4) Orme-Johnson e.a. International peace project in the
Middle East. Journal of Conflict Resolution, 32(4):
776–812, 1988 (CP4, 333) Zie ook idem 34(2): 756–768,
1990 en CP4, 335
(5) Orme-Johnson, Gelderloos e.a. The Effects of the
MTUF (TM and TM-Sidhi program) on the U.S. Quality of
Life (1960-1984), Social Science Perspectives Journal,
2(4), 127-146, 1988 (CP 4, 332)
(6) Gelderloos, e.a. Creating world peace through the
collective practice of the MTUF (TM and TM-Sidhi
program): improved U.S.-Soviet relations. Social Science
Perspectives Journal 2(4): 80-94, 1988 (CP5, 409)
(7) Gelderloos, e.a. The dynamics of US-Soviet
relations, 1979-1986: Effects of reducing social stress
through the Transcendental Meditation and TM-Sidhi
program. In Proceedings of the American Statistical
Association, Alexandria (1990)
(8) Orme-Johnson, e.a. Time series impact assessment
analysis of reduced international conflict and terrorism:
effects of large assemblies of participants in the
Transcendental Meditation and TM-Sidhi program. Annual
Conference of the American Political Science Association,
Atlanta, 1989 (CP5, 411) |